De krapte op de arbeidsmarkt vraagt om uw niet aflatende inzet (een personeels-, opleidings-, loopbaan- en retentiebeleid, werken aan arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden, een diversiteitsplan, …).
Maar soms stuit u op de grenzen van wat u zelf nog kunt doen om vacatures in te vullen om het (al dan niet direct) beschikbare aanbod op de arbeidsmarkt aan te trekken. Er is een duidelijke roep naar instroom in het onderwijs, activeringsinspanningen naar werkzoekenden toe en meer mogelijkheden om betere arbeidsvoorwaarden te kunnen en mogen aanbieden…
Tevens moet u altijd het hoofd kunnen bieden aan de bovengemiddelde acute werkpieken…
Maatregelen om meer uren werk te stimuleren zijn dus broodnodig. Wat dat betreft hebben wij goed nieuws voor u:
Bovenstaande maatregelen zitten (jammer genoeg nog maar) vervat in een voorontwerp van wet waarover nog moet gestemd worden in de Kamer, maar er bestaat wel al een akkoord over binnen de regering[1].
In afwachting van de goedkeuring van de wettelijke bepalingen zullen de verschillende federale overheidsdiensten de toepassing van de relance-uren aanvaarden vanaf 1 juli 2023. Opgelet! De bedrijfsvoorheffing moet intussen wel doorgestort worden. Bij de inwerkingtreding van de wettelijke bepalingen hebben de werkgevers dan de keuze om:
OF
Twee overurenstelsels van onbepaalde duur…
Overuren waren maar mogelijk in specifieke situaties (buitengewone vermeerdering van werk, onvoorziene noodzakelijkheid, …) en (soms) zonder syndicaal veto. Daarbuiten was het verboden. In principe kunt u echter wel een werknemer verplichten om overuren te presteren in de gevallen waarin overuren expliciet zijn toegelaten (feitenkwestie). Elke overschrijding van de wekelijkse arbeidsduur moet gecompenseerd worden met inhaalrust zodat de gemiddelde wekelijkse arbeidsduur gerespecteerd wordt en als de overloongrens (in principe 9 u/dag of 40 u/week) wordt overschreden moet er overloon (overurentoeslag) worden betaald. Er bestaan twee ‘tarieven’ voor overloon: 50% voor prestaties van maandag tot zaterdag en 100% voor prestaties op een zondag of (vervangende) feestdag.
In 2017 verankerde de federale wetgever een ander overurenstelsel zonder motief en/of onderhandeling met werknemersvertegenwoordigers waarbij werknemers tot 100 vrijwillige overuren per kalenderjaar kunnen presteren. In 2019 werd dat quotum opgetrokken door de cao nr. 129 tot 120 vrijwillige overuren. De werknemer moet wel schriftelijk akkoord gaan om vrijwillige overuren te presteren voor een hernieuwbare periode van zes maanden. In tegenstelling tot de gewone overuren moeten de vrijwillige overuren niet aangerekend worden op de arbeidsduur (ze moeten dus niet ingehaald worden) maar kunnen ze wel aanleiding geven tot overloon (zie hierboven).
Gewone en vrijwillige overuren kunnen gecombineerd worden.
… een overurenstelsel van bepaalde duur…
Tijdens de coronacrisis werden de vrijwillige overuren tijdelijk opgetrokken naar 220 (100 gewone vrijwillige overuren + 120 bijkomende vrijwillige overuren) voor de cruciale sectoren. In 2021 en 2022 waren de bijkomende vrijwillige overuren (of ook relance-uren) mogelijk in alle sectoren. Met een tussenpoos van 1 januari 2023 tot en met 30 juni 2023 zijn de relance-uren voor alle sectoren terug van weggeweest vanaf 1 juli 2023 tot en met 30 juni 2025. Naar analogie met de gewone vrijwillige overuren moet de werknemer schriftelijk akkoord gaan om relance-uren te presteren voor een hernieuwbare periode van zes maanden. Op de 120 bijkomende relance-uren is geen overloon verschuldigd en ze moeten niet aangerekend worden op de arbeidsduur. Bovendien zijn ze vrijgesteld van sociale bijdragen, bedrijfsvoorheffing en personenbelasting. Deze uren worden niet meegerekend voor de interne grens (het maximum aantal overuren in een referteperiode).
Logischerwijze komen de relance-uren niet in aanmerking voor het fiscaal gunstregime op overuren (belastingvermindering werknemer en vrijstelling doorstorting bedrijfsvoorheffing werkgever).
Gewone, vrijwillige en bijkomende vrijwillige overuren kunnen gecombineerd worden en de gewone vrijwillige overuren moeten niet zijn opgebruikt vooraleer de bijkomende vrijwillige overuren kunnen ingezet worden.
… en een fiscaal gunstregime van (on)bepaalde duur op twee overurenstelsels
Er geldt een fiscaal gunstregime van onbepaalde duur op 130 gewone en/of vrijwillige overuren per kalenderjaar en per werknemer. Op 50 bijkomende gewone en/of vrijwillige overuren is nu voorzien in een ononderbroken verlenging vanaf 1 juli 2023 tot en met 31 december 2025. Dat wil dus zeggen dat de optrek van het plafond tot 180 overuren ononderbroken wordt verlengd tot en met 31 december 2025.
Gewone of bijkomende vrijwillige overuren kunnen eenvoudig en snel geactiveerd worden maar verhogen in vergelijking met gewone overuren – en zonder rekening te houden met (de eventuele kost van) overloon – uw loonbudget omdat ze niet ingehaald moeten worden.
Voor de werknemer zijn fiscaal geoptimaliseerde gewone (vrijwillige) overuren met overloon, netto ietwat interessanter. Het verschil is echter meetbaar maar weinig voelbaar. Tevens zijn ze interessanter dan de relance-uren voor o.a. de opbouw van pensioen. De relance-uren zijn echter het goedkoopst voor u als werkgever[2]…
Keuzes maken, (beter) prioriteiten stellen, slimmer werken (verlofbeleid, customer management, …) en (soms ook) overuren presteren, kunnen nodig zijn om het vele werk gedaan te krijgen. Een goede open communicatie en overleg zijn in ieder geval essentieel om uw werknemers hiervoor te motiveren…
Klik hier.
Klik hier om het modeldocument (bijkomende) vrijwillige overuren te downloaden.
Klik hier voor meer informatie over het fiscaal gunstregime overuren.
[1] https://news.belgium.be/nl/uitvoering-van-het-sociaal-akkoord-het-kader-van-de-interprofessionele-onderhandelingen-2023-2024.
[2] X, “Netto-overuren om uw werknemers extra te motiveren?”, Tips en Advies Personeel 2021 nr. 6.
Indien u vragen heeft of meer informatie wenst, aarzel dan niet om contact op te nemen met onze sociaalrechtelijk adviseurs:
Nadia Van Nieuwenhuijsen (NL) [email protected]
02/778.62.00
Charlotte Waterlot (FR) [email protected]
MyTRAXIO? Zeker doen! Klik hier. Stuur dit bericht zeker door naar uw personeelsverantwoordelijke of human resources.
Foto: Theodor Moise via Pixabay