De fiets als volwaardig mobiliteitsalternatief

TRAXIO Magazine // Het centraal thema voor dit gesprek is de fiets als mobiliteitsalternatief in de meest brede zin van het woord. Mogen we zeggen dat de komst van de e-bike dé game changer geweest is?

Jogi Sienaert // “Ik denk dat daar weinig discussie over kan bestaan. Het volstaat een blik te werpen op de cijfers van de sector zoals die ook door TRAXIO verspreid worden. De gewone fiets zakt weg in het geheel, in die mate dat ik zelfs producenten ken die zich voortaan uitsluitend op de e-bike toeleggen. Uiteraard zal er altijd wel een plaats voor de gewone fiets zijn, maar diens aandeel in de hele sector zal anders zijn. E-bikes zijn niet enkel een succes op het vlak van verkochte aantallen, ze dragen ook buitenproportioneel bij tot de omzet en rentabiliteit van de fietshandelaars. Sterker nog: zonder de komst van de elektrische fiets, zou de hele sector een stevige kaalslag ondergaan hebben.”

TRAXIO Magazine // De speed pedelec, en hiermee bedoelen we voor alle duidelijkheid dus de elektrische fietsen met ondersteuning tot 45 km/u, lijkt dan weer een eigen dynamiek te volgen?

Jogi Sienaert // “Ze gaan sterk vooruit, dat is een trend, maar het blijft een nichemarkt van slechts enkele procenten.”

Karl Lechat // “Ik heb een speed pedelec die ik ook gebruik voor woon-werkverkeer. Voor de afstand Leuven-Brussel is zo'n speed pedelec ideaal. Met de afstand, iets meer dan 30 km, zit het goed, net zoals de infrastructuur goed is. Eens je Brussel binnenrijdt is het een ander paar mouwen (lacht).”

Dirk Dury // “In sommige gevallen wordt de speed pedelec geweerd uit de fietspolicy. Men oordeelt dat er een te negatieve connotatie rond hangt, ook door de ongevallen. In al onze contracten stellen we de voorwaarde dat een afzonderlijke BA-verzekering afgesloten wordt. Er worden ook opleidingen gegeven, specifiek op speed pedelecs afgestemd. En vergeet niet dat men in het bezit moet zijn van een rijbewijs A of B.”

Karl Lechat // Als ik nog even iets kwijt mag over die verzekering: wij verplichten ze niet, maar raden ze warm aan. In beginsel dekt de familiale de veroorzaakte schade, maar in sommige polissen worden speed pedelecs uitdrukkelijk uitgesloten. Er zit trouwens een hiaat in de wet. Je rijdt 45 km/u en wordt nogal snel gelijkgesteld met een brommer, met verplichte helm, nummerplaat en rijbewijs. Maar de wet zegt ook dat je een verzekering moet hebben wanneer je met een gemotoriseerd voertuig rijdt, over ondersteuning zoals hier het geval is wordt niets gezegd. Maar goed, neem een extra verzekering, dat is het veiligst.”

TRAXIO Magazine // E-bikes zijn geen goedkope producten, dat is geweten. Hoe verloopt de financiering ervan? Eigen beheer? Leasing?

Karl Lechat // “Verschillende manieren zijn mogelijk. Aan particuliere klanten bieden we in onze winkel sowieso een financiering aan. Gaan ze hierop in, dan merk je dat vaak hun fietsvergoeding gebruikt wordt voor een deel van de maandelijkse aflossing. In b2b-relaties hangt de financiering in grote mate af van de financieel verantwoordelijke. Steeds vaker wordt voor leasing geopteerd, om evidente redenen. Precies zoals bij een auto, maar toch is fietsenleasing een  apart product. Hét grote verschil is dat bijna geen enkele chauffeur op het einde van zijn contract zijn wagen overkoopt, terwijl dat bij fietsen net de norm is. Na amper twee jaar leasing, kan je een al bij al quasi nieuw product voor een aantrekkelijke prijs kopen, dat is wervend. Er zijn nog alternatieven zoals de swap-fietsen in Leuven voor studenten. Wij zijn nu ook met een formule begonnen van leasing voor een vast bedrag gedurende één jaar. Nadat dat jaar verstreken is, staan wij dan in voor de remarketing.”

Dirk Dury // “Fietsleasing is geen operationele leasing. Correcter is het te omschrijven als een financiële renting, waar een aantal diensten aan gekoppeld zijn. Concreet: de onderhoudsbeurten, erg belangrijk bij e-bikes, net als de verzekering worden in de financiering opgenomen. Meestal werken we met een looptijd van 36 maanden, maar sinds 2022 is het bij ons ook mogelijk om contract voor een periode van 48 maanden af te sluiten. De restwaarde is dan een vast bedrag dat aan het begin van de looptijd bepaald wordt.” 

Karl Lechat // “Nog een belangrijk verschilpunt is de gebrekkige kennis van fietsfiscaliteit binnen vele bedrijven. Dit ligt helemaal anders dan bij autofiscaliteit.”

Dirk Dury // “Klopt, er is sprake van beterschap, maar toch nog heel wat werk aan de winkel. Doorgaans is er voor fietsen als leasepartner toch meer ondersteuning nodig. Verschillende instanties hebben ook inspraak, wat het niet altijd even simpel maakt. Door de brutto/netto loonruil heeft dit een impact op het vakantiegeld, pensioenen, eindejaarspremie... Dit is ook de reden dat sommige sociale partners een fietsplan bewust tegenhouden.” 

TRAXIO Magazine // We kunnen ons inbeelden dat bij leasecontracten de restwaarde van de fiets dé grote uitdaging is?

Dirk Dury // “Toen we in 2017 met een eerste product van fietsleasing startten, hadden we niet het minste idee met welke restwaarde we dienden rekening te houden. Tot voor kort bestond er gewoonweg geen b2b tweedehandsmarkt voor fietsen. Inmiddels werd wel al duidelijk waar we staan. Zo hebben we de restwaarde van 16 % naar 20 % van de waarde gebracht. De looptijd is, zoals gezegd, standaard 36 maanden, maar kan ook op 48 maanden gebracht worden.”

TRAXIO Magazine // Dat steeds meer gefietst wordt, heeft als gunstig gevolg dat een grotere bekommernis bestaat voor de veiligheid. Vrij snel denken we dan aan de weginfrastructuur, maar is dit iets wat ook op technologisch vlak aangepakt kan worden?

Jogi Sienaert // “Vast en zeker, het volstaat naar de Duitse markt te kijken waar ze altijd wat voor zijn op ons. Er werden de laatste jaren inspanningen gedaan op het vlak van banden. Op duurdere modellen vind je nu ook ABS-remsystemen. Er bestaan inmiddels ook airbags voor fietsers. Die draag je rond je nek en bij een aanrijding of val openen ze. Maar het zijn de mentaliteitswijzigingen die het belangrijkst zijn. Consequent een helm dragen bijvoorbeeld. Of spiegels op de fiets plaatsen. Enkele jaren geleden werd dit nauwelijks gedaan, inmiddels verkopen we er op jaarbasis duizenden. Specifiek voor e-bikes is er ook het leren omgaan met hogere snelheden. 25 km/u lijkt niet veel, maar zeker oudere mensen hebben minder reactievermogen.”

Karl Lechat // “Wat mij betreft maak je de helm verplicht, dat is een keuze die je als maatschappij maakt. In een stad als Kopenhagen zie je dat 15 à 20 % van de fietsers zonder helm maar met airbag fietst. En dat aandacht moet gaan naar de opleiding van de fietser, dat spreekt. Maar consequent moet hetzelfde gebeuren met de automobilist die ook vaak de dingen niet altijd correct inschat.

TRAXIO Magazine // Het succes van de e-bike is onmiskenbaar, net zoals het potentieel voor nog meer gebruik zeker dan voor woon-werkverkeer aanzienlijk blijft. Wat verwachten jullie van de overheid voor het verder verloop van dit verhaal?

Jogi Sienaert // “Zeker de leasing niet afschaffen. We blijven het enige land waar je zo voordelig een fiets kan leasen. Ook in Nederland gebeurt dit, maar niet even voordelig als bij ons. Het is vanuit het oogpunt van de staatskas misschien een kost, maar dat verdient zich terug doordat er minder auto's op de baan zijn, om nog maar van de gezondheid van de fietsers te zwijgen. En een andere tip: verder werk blijven maken van de fietsinfrastructuur.”

Dirk Dury // Helemaal mee eens: de fiscaliteit en de infrastructuur zijn de belangrijke hefbomen. En goed communiceren. Vandaag mag je op bepaalde plaatsen wel rijden met een e-bike, maar niet met een speed pedelec. Wat wel en niet mag is niet altijd even duidelijk, daar zou wat meer werk van gemaakt moeten worden. Specifiek voor e-bikes is de problematiek van de diefstal. Je kan ze met een track & trace uitrusten, maar daarmee is nog niet alles geregeld. Het is weinig geweten dat als men een gestolen fiets verbergt in een gebouw met meerdere eigenaars, de politie pas kan optreden met een huiszoekingsbevel, wat voor de meeste onderzoeksrechters geen prioriteit is.”

Karl Lechat // “We hebben wel vaker over publiek-private samenwerkingsverbanden, maar men mag ook eens oog hebben voor de moeilijke samenwerking en communicatie tussen de publieke overheden onderling. Rij ik Brussel binnen, dan heb ik in de ene gemeente een schitterend fietspad, maar in de andere is het dan weer niets. Verschillende gemeenten en steden hebben een mobiliteitsambtenaar. Vaak kennen ze elkaar ook, al was het maar dat ze dezelfde opleidingen hebben gevolgd. Jammer genoeg vertaalt zich dat niet in een samenwerking. En zo zijn er tal van voorbeelden, zowel horizontaal als verticaal door de verschillende beleidsniveaus heen.”

“Ecocheques kunnen fietsensector een boost geven”

“Vorig jaar hebben zomaar even 2 miljoen werknemers een ecocheque ontvangen van hun werkgever”, legt Olivier Bouquet, CEO van marktleider Edenred, uit. “Dit vertaalde zich in 318 miljoen euro aan aankopen die door middel van een ecocheque betaald werden, deels of geheel. En dat kwam om en bij de 11.000 handelaars ten goede, een kleine helft onder hen kan je onder het lemma 'speciaalzaak' onder brengen. Uit deze cijfers kan één belangrijke les getrokken worden: ecocheques zijn tot een belangrijk instrument uitgegroeid om mensen in de richting van een groener en gezonder koopgedrag te laten evolueren. Ze zorgen ook voor een belangrijke financiële injectie in de lokale economie. Uit een onderzoek uitgevoerd door de Universiteit Hasselt en het bedrijf CO2logic blijkt dat het spenderen van 1 euro aan een ecocheque leidt tot het uitsparen van 1 kg CO₂. Daar wordt dus de hele samenleving beter van.”

“Ook voor de fietsensector hebben ecocheques hun relevantie”, vervolgt Bouquet. “Ze kunnen gebruikt worden voor de aanschaf van een fiets, nieuw of tweedehands, maar ook voor onderhoudsbeurten te betalen of accessoires voor de fiets aan te schaffen. Dit gaat dus heel breed. De limiet van een ecocheque is op 250 euro vastgelegd. Maar je kan hem ook één jaar opsparen, wat in voorkomend geval een budget van 500 euro voor een aankoop oplevert, toch een mooi bedrag. Sinds 2021 zijn ecocheques een puur digitaal product. Dit vergemakkelijkt het online gebruik, wat voor heel wat fietsenhandelaars dan weer perspectieven biedt.”

“Een belangrijke ontwikkeling van de laatste maanden is dat onze Edenred-technologie afgestemd is op die van Mastercard”, besluit CEO Olivier Bouquet. “Op die manier is het voor een winkel perfect mogelijk betalingen met ecocheques te laten verlopen via zijn mastercard-terminal, zonder dat daar enige aanpassing voor nodig is.”

Foto door Jerry De Brie: v.l.n.r.  Dirk Dury, Mobility Manager bij Van Mossel Automotive Group, Karl Lechat, Sportief Directeur bij Lucien Bike Passionate (D'Ieteren groep) en Jogi Sienaert, Eigenaar en CEO van Dewo Europe