Het zit erop: mijn eerste klimaatconferentie van de Verenigde Naties is achter de rug. Een bijzonder intense en dus vermoeiende zesdaagse waarbij een paar 10.000 deelnemers uit 200 landen hun boodschap delen met wie het horen wil.
Want daar komt het eigenlijk op neer: luisteren en gehoord worden. Zowel de technische experts die tijdens officiële onderhandelingen ambtelijke compromissen proberen bereiken, als politieke leiders die oriënterende beleidsbeslissingen proberen verzoenen met eerdere compromissen. Voor ons land komt daar nog bij dat er niet alleen rekening moet gehouden worden met het internationale niveau (denk aan het klimaatakkoord van Parijs) en met het Europese niveau (denk aan de Green Deal van president Michel en voorzitter von der Leyen) maar ook met de complexe Belgische staatsstructuur waardoor Vlaams rechts (N-VA) moet verzoend worden met Franstalig links (Ecolo) waarbij het federale (MR) niet verzoent vermits dat simpelweg niet voorzien is na de talloze staatshervormingen.
Of je deze COP een succes mag noemen, is moeilijk te bepalen, want het hangt ervan af voor wie, en wat dan je criterium is. Voor de NGO’s zoals Oxfam, 11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu spelen er andere belangen dan voor de business industry leaders waarvoor klimaat én economie verzoend moeten worden. Waarbij men zich ook de vraag moet durven stellen hoe de kwantitatieve en kwalitatieve verhouding tussen beide groepen in onze Belgische delegatie tot stand is gekomen. Zoveel is duidelijk geworden in Madrid: beide partijen kennen slachtoffers die hun wonden likken na deze week. Dat geldt eveneens voor het ministeriële niveau dat er ook niet ongeschonden uitkwam. De algemene pers was bij momenten hard voor het Belgische kluwen maar liet zelf na de bevolking uit te leggen waar het werkelijk over ging in Madrid: artikel 6, loss and damage en het Warschau-mechanisme, kortweg WIM. Geen hond die het in België snapt, al was dat misschien de bedoeling. Pas eind volgend jaar moet het Parijse klimaatakkoord geconcretiseerd worden, maar voordien is er nóg een VN-klimaattop, deze keer in Glasgow.
Al stel ik me wel grote vragen bij de operationele efficiëntie en de financiële doeltreffendheid van de manier van werken. Hasbeens zoals Amerikaanse voormalige vicepresidenten Kerry en Al Gore, oud-burgemeester Bloomberg van New York (77 intussen) en zelfs kranige acteurs zoals Harrison Ford zullen zeker hun historische verdiensten hebben, maar het is uiteindelijk de huidige Amerikaanse president die zijn land rond deze tijd volgend jaar officieel terugtrekt uit het klimaatakkoord van Parijs. Daar gaan eerstgenoemden niets aan veranderen. Welke ecosystemen worden er dan in stand gehouden, welke belangen worden er gediend en welk doel wordt bereikt als omzeggens China, Saoedie-Arabië en Rusland zich niet engageren? Of als scheepvaart en luchtvaart hun CO2-doelstellingen niet inschrijven in dit globale kader? Het ontgaat me.
Qua beleving en netwerking is zo’n internationaal circus natuurlijk een pure goudmijn. Dagelijkse contacten van aan de ontbijttafel in het delegatiehotel tot avondlijke diners in de Spaanse hoofdstad leggen de basis voor verankerde relaties waar jaren op kan worden verdergebouwd. Van kabinetsmedewerkers over journalisten tot NGO’ers: de Belgische officiële delegatie heeft genetwerkt, dat staat buiten kijf. Anderzijds getuigt het van te jeugdig enthousiasme (aan dat laatste overigens geen gebrek op de conferentie) om te denken dat daarmee alle klimaatneuzen in dezelfde richting staan. Klimaatneuzen die overigens élk (!) maar liefst twee ton CO2 gingen uitstoten om al planepoolend naar Chili te gaan voor deze klimaattop.
Intens en leerrijk, dat wel, maar niet onverdeeld gelukkig met de COP25 van Madrid. De volgende COP vindt plaats in het Britse Glasgow, een stad die dan mogelijk niet langer in de Green Deal zone ligt.
Pieter Van Bastelaere
