Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)
Het Mechanisme voor koolstofgrenscorrectie (Carbon Border Adjustment Mechanism of kortweg CBAM) is een instrument dat door de EU is ontwikkeld om een eerlijke prijs te zetten op de koolstof die wordt uitgestoten tijdens de productie van koolstofintensieve goederen die de EU binnenkomen en om schonere industriële productie in derde landen aan te moedigen.
Dit mechanisme is bedoeld om het risico van "koolstoflekkage" tegen te gaan. Het doel is om te voorkomen dat in de EU gevestigde bedrijven hun koolstofintensieve productie verplaatsen naar het buitenland naar landen waar minder streng klimaatbeleid bestaat dan in de EU, of wanneer EU-producten worden vervangen door meer koolstofintensieve invoer.
Door te bevestigen dat er een prijs is betaald voor de ingebedde koolstofemissies die worden gegenereerd bij de productie van bepaalde goederen die in de EU worden ingevoerd, zal CBAM ervoor zorgen dat de koolstofprijs van ingevoerde goederen gelijk is aan de koolstofprijs van binnenlandse productie en dat de klimaatdoelstellingen van de EU niet in het gedrang komen.
Op 1 oktober 2023 is het CBAM van toepassing geworden in de overgangsfase. Tijdens deze overgangsperiode zullen geen financiële CBAM-heffingen worden geïnd. De enige verplichting voor invoerders van CBAM-goederen bestaat in deze fase uit het rapporteren van de gerelateerde emissies die vrijkomen bij de productie van die goederen. De eerste rapportageperiode eindigt op 31 januari 2024.
De financiële heffingen zullen vanaf 1 januari 2026, in de definitieve fase, van toepassing zijn. De invoerders zullen zich individueel of via een (gemachtigd) declarant moeten registreren bij de bevoegde instantie om toegang te krijgen tot het CBAM-register, dat hen in staat zal stellen om CBAM-certificaten te kopen en in te leveren voor de geïmporteerde goederen en dit op basis van de directe en indirecte emissies bij de productie van die goederen. Uiterlijk op 31 mei van elk jaar moeten ze een CBAM-aangifte indienen met vermelding van de hoeveelheid goederen en hun gerelateerde uitstoot die het voorgaande jaar in de EU zijn ingevoerd. Tegelijkertijd moeten ze een overeenkomstige hoeveelheid CBAM-certificaten die ze van tevoren in het CBAM-register hebben gekocht, inleveren.
Op deze manier zullen bedrijven die hun emissies verminderen door te investeren in groene technologieën, beloond worden met een korting op de aankoop van certificaten, wordt er vermeden dat productie naar buiten de EU verhuist en wordt aldus een gelijk speelveld verkregen.