De federale regering heeft een akkoord bereikt over de pensioenhervorming. Maar het gaat niet om een grondige hervorming, zoals de sociale partners al lange tijd eisten. Afgezien van het feit dat deze hervorming niet diep gaat, ondergraaft zij de stabiliteit van de sociale zekerheid nog meer…
De pensioenhervorming in grote lijnen
De belangrijkste punten van deze hervorming zijn de volgende :
Om in aanmerking te komen voor het minimumpensioen - dat is vastgesteld op 1.500 euro netto (1.630 euro vanaf 2024) - moet men ten minste 4/5de gewerkt hebben gedurende 20 jaar (250 effectieve werkdagen/jaar). Dit betekent 5.000 effectieve werkdagen (al dan niet aaneengesloten), wat neerkomt op ongeveer 4/5de gedurende 20 jaar of 16 jaar voltijds.
Deze voorwaarde geldt tot de leeftijd van 53 jaar, want vanaf de leeftijd van 54 jaar moet men ten minste 17 jaar hebben gewerkt, vanaf de leeftijd van 55 jaar slechts 14 jaar, enz. tot de leeftijd van 61 jaar waarop het recht op het minimumpensioen automatisch wordt verworven.
Deze voorwaarde van daadwerkelijke arbeid is versoepeld voor werknemers die gehandicapt zijn, alsook voor dagen van zwangerschapsverlof, vaderschapsverlof, borstvoedingsverlof, palliatief zorgverlof en voor perioden gedurende welke de werknemer als gehandicapt wordt erkend.
Merk op dat met betrekking tot het pensioen van ambtenaren en zelfstandigen nog andere berekeningsmethoden moeten worden besproken/verfijnd voor hun pensionering vanaf 2024. Evenzeer is het specifieke geval van de gemengde loopbaan niet gespecificeerd in de hervorming. Dit zal in de toekomst nog moeten worden besproken.
De pensioenbonus wordt opnieuw ingevoerd voor zij die besluiten om niet vervroegd met pensioen te gaan op 62 jaar of die na de wettelijke pensioenleeftijd werken.
Het gaat om ongeveer 300 tot 500 netto per extra jaar voor degenen die tot drie jaar na de datum van het vervroegde pensioen blijven werken. Dit komt neer op ongeveer 2 tot 3 euro per gepresteerde dag na het vervroegd pensioen of de wettelijke pensioendatum.
Deze maatregel is bedoeld om oudere werknemers een positieve prikkel te geven om langer op de arbeidsmarkt actief te blijven.
Deze herwaardering is in feite niet alleen gericht op vrouwen, maar ook op deeltijdwerkers (die voor het overgrote deel vrouwen zijn). Mensen die vóór 2011 (toen het tijdskrediet met werkloosheidsuitkeringen werd ingevoerd) deeltijds werkten, zullen 208 in plaats van 250 dagen daadwerkelijke arbeid per jaar moeten aantonen.
Specifiek voor zelfstandigen, worden meewerkende echtgenoten (ongeveer 16.000 betrokken vrouwen) ook in aanmerking genomen.
Standpunten van de werkgevers en actuele vraagstukken inzake sociale zekerheid
Voor de werkgevers is dit geen hervorming maar een ‘reformette’ (een oppervlakkige wijziging). De geschilpunten die niet werden beslecht door de regering werden doorgeschoven naar de sociale partners.
Het goede van deze nieuwe pensioenregeling is dat degenen die werken, worden beloond voor het opbouwen van hun pensioen.
Daarnaast – en voor zover we daaraan herinnerd moeten worden – zijn het de werkgevers die de lasten dragen van de financiering van de wettelijke en aanvullende pensioenen.
Het tekort van de Belgische sociale zekerheid bedraagt momenteel reeds 4 miljard en zal in 2027 naar schatting ongeveer 12 miljard bedragen. De ontvangsten zijn volstrekt onvoldoende om de diverse uitgaven van het sociale-zekerheidsstelsel te dekken en dit is met name te wijten aan de vergrijzing van de bevolking en het aantal langdurig werklozen.
Wat zijn de oplossingen ?
Aangezien arbeid in België reeds zeer zwaar wordt belast, bestaat de oplossing voor deze negatieve spiraal erin het aantal werknemers te verhogen. Daarom is de doelstelling om tegen 2030 een werkzaamheidsgraad van 80% te bereiken. Dit is volgens het VBO een zeer ambitieuze doelstelling die alleen kan bereikt worden als nieuwe maatregelen in deze richting zouden convergeren. Deze nieuwe pensioenhervorming en de Arbeidsdeal (met het recht op deconnectie, een uitgebreider recht op opleiding, vierdaagse werkweken) staan echter haaks op deze doelstelling. Wij kunnen de analyse van het VBO dan ook alleen maar onderschrijven en nodigen u uit om "Het failliet van de sociale zekerheid? of de anomalieën die de duurzaamheid in gevaar brengen" te lezen door hier te klikken.
Er zijn 600.000 extra werknemers nodig om een werkzaamheidsgraad van 80% te bereiken. Momenteel zijn er ongeveer 200.000 vacatures, terwijl ongeveer 500.000 werknemers langdurig arbeidsongeschikt zijn (meer dan een jaar). Als we hieraan toevoegen dat werknemers in België korte loopbanen hebben (twee jaar minder dan het Europese gemiddelde), dan leidt dit tot de volgende vaststelling: het huidige socialezekerheidsstelsel belemmert de motivatie van werknemers.
Voorlopig moet het hervormingspakket nog worden geanalyseerd en besproken om de valkuilen te identificeren en zo nodig te neutraliseren, zoals Pieter Timmermans, gedelegeerd bestuurder van het VBO, opmerkt (klik hier). Dit is een vakantiejob. Bovendien zullen de voorstellen die niet werden weerhouden (deeltijds pensioen, vervroegd pensioen na 42 loopbaanjaren voor personen die reeds op 18-jarige leeftijd zijn begonnen met werken, voorwaarde van effectieve beroepsbezigheid voor het vervroegd pensioen, ...) nog voor advies worden voorgelegd aan de sociale partners, die ook de financiële haalbaarheid van de regeling, het aanvullend pensioen en het in aanmerking nemen van de nieuwe sociale realiteiten zullen moeten analyseren.
Indien u vragen heeft of meer informatie wenst, aarzel dan niet om contact op te nemen met onze sociaal-juridische adviseurs:
Nadia Van Nieuwenhuijsen (NL)
02/778.62.00
Charlotte Waterlot (FR)
02/778.62.00