TRAXIO heeft zoals de vorige jaren zijn sociaal-economisch dossier gepubliceerd met de belangrijkste marktcijfers en -tendensen. Ook deze editie neemt weer de pols van de sector om de belangrijkste evoluties toe te lichten en te verklaren.
We zullen hier meer in detail de ontwikkelingen in de mobiliteitssector bespreken – de andere sectoren komen aan bod in de volgende editie van het magazine – maar we geven eerst een globaal overzicht voor alle sectoren die door TRAXIO vertegenwoordigd worden.
Het sociaal-economisch dossier 2017 wijst voor de mobiliteitssectoren op een duidelijke verbetering. De geconsolideerde omzet is met 10 % gestegen en ligt daarmee voor het eerst boven de € 100 miljard. De tewerkstelling ligt op het niveau van voor de crisis van 2008 met 55.433 jobs en meer dan 53.000 zelfstandigen.
De omzet van de mobiliteitssectoren is met 10 % gestegen tot € 104,3 miljard. Dit komt overeen met meer dan 70 % van de omzet van alle sectoren die door TRAXIO worden vertegenwoordigd. De verkoop van voertuigen (nieuw en tweedehands) is logischerwijze verantwoordelijk voor het grootste deel van die omzet, met een aandeel van € 91,6 miljard; een stijging van meer dan 9 % voor lichte wagens en van bijna 40 % voor zwaardere voertuigen. Niet alleen het aantal inschrijvingen stijgt, ook de gemiddelde voertuigprijzen nemen toe, door de betere veiligheid en de extra uitrustingen. In 2017 werden voor het eerst meer benzinewagens ingeschreven dan dieselwagens (48,2 % tegenover 46,4 %) en die tendens zette zich nog sterker door in de eerste maanden van 2018.
De andere sectoren, met uitzondering van de motosector die een crisis doormaakt (-1,1 %) door te lage volumes, kenden ook een redelijke tot significante groei. Dat geldt in de eerste plaats voor de branche onderhoud en reparatie waar de prijzen in de lift zitten door de complexere technologie en de wildgroei aan sensoren in talloze onderdelen. De sector investeert daarnaast aanzienlijke bedragen in elektronische apparatuur die alsmaar crucialer wordt. De servicestations, waarvan de verkoop sterk gerelateerd is aan de brandstofprijzen, kenden ook een behoorlijke groei (+11,3 %). De brandstofprijzen zijn in 2017 beduidend gestegen (met 12 % voor diesel en met 6% voor benzine). Anderzijds hebben de servicestations nabijheidsdiensten ontwikkeld voor de consument. Dat zorgt voor aanvullende inkomsten – en vooral ook voor hogere marges.
De tewerkstelling zat eveneens in de lift met een stijging van 2,6 % tot 55.433 arbeidsplaatsen. Daarmee zitten we aan het niveau van voor de financiële crisis van 10 jaar geleden. Deze toename wordt in verschillende mate waargenomen in alle sectoren, van de carrosseriebouw (+0,9 %) tot de verkoop van brandstoffen (+5,5 %).
Het aantal zelfstandigen neemt eveneens toe, met 1,6% tot 53.267. Dat is voor het derde opeenvolgende jaar een nieuw record. Het zeer hoge aandeel zelfstandigen in de sector mobiliteit is opmerkelijk. Het zijn er bijna evenveel als de werknemers en in de sector van de moto's nog veel meer.
We mogen dus heel blij zijn dit jaar … of niet?
Nee, niet echt want de vijf mobiliteitssectoren hebben het afgelopen jaar ingewikkelde situaties meegemaakt en de uitdagingen zullen in de toekomst alleen maar groter worden. Dat doet vragen rijzen over de toekomstige risico's. We bespreken de belangrijkste hier even in detail.
Deze constante druk wordt het vaakst veroorzaakt door de commerciële partners in brede zin. In de eerste plaats eisen de importeurs van wagens en moto's steeds meer investeringen van de dealers (3 keer meer dan 10 jaar geleden) – en die beantwoorden niet altijd aan de verwachtingen van de consument – terwijl ze tegelijk hun netwerk aanpassen waardoor heel wat dealers in het ongewisse blijven over wat er met hen zal gebeuren (het voelt aan als 'eten of gegeten worden'). Hoewel deze veranderingen op termijn ongetwijfeld de volumes per dealer zullen verhogen, is er momenteel weinig om vrolijk van te worden.
En ook de grote klanten verhogen de druk op de ondernemingen van de sector: leasingmaatschappijen op garages, verzekeringsmaatschappijen op carrosserieherstellers en de overheid op de takel- en bergingsbedrijven. Deze toenemende druk heeft vooral een impact op de kosten en beïnvloedt daarmee rechtstreeks het rendement van de marktspelers.
De verkoop van voertuigen valt onder de groep duurzame goederen die gespreid over meerdere jaren gebruikt worden. Het is bijgevolg belangrijk lang van tevoren te weten welke regels op deze aankoop van toepassing zullen zijn. Het helpt niet dat de afgelopen jaren tal van wetswijzigingen zijn doorgevoerd die consumenten en ondernemingen aanzetten tot een afwachtende houding. Aankoopbeslissingen worden uitgesteld of moeten drastisch worden herzien al naargelang de wijzigingen. Denk bv. aan de invoering van de lage-emissiezones, de fiscale anti-dieselmaatregelen, de invoering van WLTP en de toepassing daarvan in de fiscaliteit, de invoering van een kilometerheffing voor vrachtwagens, de beperkte aftrekbaarheid van hybride oplaadbare voertuigen, ... Dit zouden kwesties kunnen zijn van ondergeschikt belang, ware het niet dat de toekomst nog grotere onzekerheden biedt. Denk bv. aan de aangekondigde afschaffing van dieselvoertuigen in bepaalde regio's, de waarschijnlijke aanpassing van de fiscaliteit in Wallonië enz. Deze maatregelen zorgen voor veel onzekerheid in de sector en bij de klanten.
Naast de regelmatige veranderingen is ook de afstemming van al deze regels tussen de verschillende bevoegdheidsniveaus problematisch. Europa, de Belgische federale overheid, de gewesten en de steden en gemeenten stellen tal van nieuwe regels op maar doen dat steeds minder in overleg met de andere niveaus. Zodoende zijn de beperkingen van de lage-emissiezones verschillend in Brussel en Antwerpen, de homologatieregels kunnen verschillen van land tot land zelfs al heeft Europa een gemeenschappelijk kader bepaald en de gewesten hanteren een afwijkende verkeersfiscaliteit. De toestand is al bijzonder complex en wijzigt nog constant. Dat is voor niemand geruststellend.
Onze sectoren worden al jaren geconfronteerd met een tekort aan gekwalificeerde en gemotiveerde werkkrachten. De vereisten van onze vakgebieden zijn ingrijpend veranderd. Elektronica heeft een dominante plaats ingenomen en de opleidingen kunnen de nieuwe technologie soms niet bijbenen. Daarnaast zijn ook de verwachtingen van de kandidaten geëvolueerd. Hun motivatie ligt anders. Ze wisselen makkelijker van werkgever na enkele jaren dienst en ze staan veel meer open voor mobiliteit tussen sectoren onderling. Deze ‘war on talent’ gecombineerd met het soms wat ouderwetse imago van de sector, resulteert in een steeds nijpender personeelstekort. Die toestand is echter niet uniek voor de sectoren die door TRAXIO worden vertegenwoordigd. Tal van andere bedrijven ondervinden dezelfde situatie door de gunstige economie en de gewijzigde verwachtingen van de kandidaten.
Luc De Moor van EDUCAM geeft in het sociaal-economisch dossier zijn mening over de uitdagingen waaraan de ondernemingen het hoofd moeten bieden. Hij breekt een lans voor een andere, modernere aanpak van de aanwerving en begeleiding van jongeren. Hij denkt met name dat aangepaste opleidingen en een intensievere samenwerking tussen scholen, bedrijven en opleidingsinstanties de oplossing kan zijn.
Heel wat sectoren, ook de onze, worden beïnvloed door ingrijpende technologische wijzigingen en de veranderende behoeften en verwachtingen van de consument.
De details van deze wijzigingen kunt u raadplegen in het toepasselijke artikel in dit magazine en het deel over 'de autodealer van de toekomst' in het sociaal-economisch dossier.
De rode draad lijkt in elk geval te zijn dat deze veranderingen een grote impact zullen hebben op de dagelijkse manier van werken en de interactie met de klanten. De langetermijnstrategie is in veel gevallen aan herziening toe.
Deze tijden worden erg boeiend voor wie zich weet aan te passen.
