Meyrem Almaci: “Mobiliteit is een en-enverhaal”

Een gewijzigde parlementaire agenda zorgt ervoor dat we een heuse avonturentocht door het Paleis der Natie moeten ondernemen. Om een lang verhaal kort te maken: de plenaire vergadering van de Kamer begon die donderdag reeds in de voormiddag, zo ongeveer het moment dat we bij Groen-voorzitster Meyrem Almaci op de koffie konden. Maar zie, 'elk nadeel heb ze voordeel', om het met de woorden van voetballegende Johan Cruijff te zeggen. In plaats van een sober fractielokaal, treffen we mekaar in de statige leeszaal – er zijn ergere plekken. “Ik kan moeilijk afwezig zijn als mijn eigen punten aan bod komen”, excuseert Almaci zich wanneer ze zich naar binnen haast. Klopt natuurlijk. En laten we eerlijk zijn: wellicht is het de eerste keer in de geschiedenis van dit blad dat we een interview kunnen afnemen in een decorum dat doorgaans voor Villa Politica weggelegd is.  

TRAXIO Magazine // Wat is het eerste waaraan u denkt wanneer de naam TRAXIO valt..?  

Almaci: “In mijn ogen zijn jullie een belangenorganisatie – ik gebruik bewust de term lobby niet – die zich met elk aspect van mobiliteit bezig houdt. Klopt dat een beetje (lacht)?”  

TRAXIO Magazine // Helemaal. En die mobiliteit brengt ons ergens in de core business van jullie partij?  

Almaci: “Absoluut, het belang van het thema kan niet onderschat worden. De vele files die ons land teisteren zijn niet alleen punten van ongemak voor de mensen, ze veroorzaken ook een enorme economisch kost die vandaag al rond de 2% van het BBP zit. Punt is dat mensen moeilijk en met eindeloze vertraging op hun werk raken, maar ook het leveren van goederen wordt steeds problematischer. Nu, de vaststelling van het probleem is één zaak. Daarnaast is het ontzettend belangrijk dat er een politiek coherent antwoord op gegeven wordt. En zeker op die coherentie, leg ik de nadruk. De oplossingen moeten een lijn volgen. Er moet een visie achter zitten. Vandaag ontbreekt dit bij de regeringen.”   

TRAXIO Magazine // En bij jullie is dit antwoord rond meer openbaar vervoer opgebouwd?  

Almaci: “Je kan mensen sensibiliseren, aanmoedigen en meer, maar zolang je hen geen alternatief kan aanbieden, sta je nergens. Ik ben een consequente gebruiker van het openbaar vervoer, met als gevolg dat ik haast dagelijks de tekortkomingen ervan ervaar. Wanneer ik 's avonds in pakweg Gent moet zijn, dan weet ik donders goed dat ik ten laatste om half-elf moet vertrekken als ik nog met de trein thuis in Antwerpen wil geraken. Uit een studie die Greenpeace een tijdje geleden voorstelde blijkt dat de investeringen in de weginfrastructuur de voorbije vijf jaar met tien percent zijn gestegen, terwijl de middelen die in het openbaar vervoer werden geïnvesteerd met zomaar even acht percent gedaald zijn. Dat is een volstrekt verkeerd signaal.”  

TRAXIO Magazine // Jullie worden wel eens gepercipieerd als dé partij van het openbaar vervoer, maar die zich tegelijkertijd tegen de auto afkeert…  

Almaci: “Onterecht, want wij treden naar buiten met een en-en verhaal. Mobiliteit gaat om complementariteit. Je moet ook rekening houden met alle stakeholders.”

TRAXIO Magazine // Met de regelmaat van een klok plaatst men de bedrijfswagens in het vizier. Hoe staat u hiertegen over?  

Almaci: “De discussie rond salariswagens is een ideologisch debat geworden. Ik hou het liever bij de feiten, wat betekent dat een eerste onderscheid gemaakt moet worden tussen bedrijfswagens in de strikte zin van het woord en de zogenaamde salariswagens, lease-wagens dus die een onderdeel van de bezoldiging van werknemers zijn. Nu snap ik ook wel waarom men naar zo'n salariswagens grijpt want het is fiscaal voordeliger door de veel te hoge loonkosten. Maar iedereen weet dat dit systeem onhoudbaar is. Groen wil een geleidelijke afbouw, zonder in te grijpen op lopende contracten. En we willen 100% van de werknemers een mobiliteitsbudget geven. Iedereen houdt dus meer nettoloon over. Voor werkgevers willen we dat het altijd voordeliger is om loon in euro’s te krijgen dan in de vorm van een auto. Feit is dat we in ons land dé kampioen van salariswagens en vervuilende files zijn. En daar moeten we iets aan veranderen.”  

TRAXIO Magazine // Uit onderzoek blijkt nochtans dat net deze salariswagens de jongste en dus groenste voertuigen op onze wegen zijn. Net door het lease-gebeuren bedraagt hun maximale leeftijd 4 jaar. De gemiddelde leeftijd van particuliere voertuigen bedraagt meer dan het dubbele….  

Almaci: “Dit klopt niet. Ze zijn groter en vervuilender dan gemiddeld en leggen veel meer km’s af.. Een eerste stap die zich opdringt is het afschaffen van de tankkaart en uitkeren in hoger nettoloon. Net dat is het meest perverse aspect van het systeem. En ik sta niet alleen met deze visie, ook de OESO en EU zitten op die lijn. Een tankkaart is een beetje als een drug. Het zet aan om meer te rijden, gewoonweg omdat het toch niets kost. Een tax shift voor tankkaarten, is de eerste te nemen stap.”  

TRAXIO Magazine // Een van de punten die op de agenda van de plenaire zitting van vanmorgen staat is de BTWverlaging op fietsen. Een kolfje naar uw hand, nemen we aan?  

Almaci: “Het is een onderwerp waarrond zich een brede consensus vormt, uiteraard sluiten wij ons daar graag bij aan. Toch, en dit zal u misschien verbazen, is dit niet de essentie van het debat (glimlacht). Veel belangrijker dan een lagere BTW voor fietsen, is dat werk wordt gemaakt van een beter fietsinfrastructuur. Dàt is de kern van het probleem. Met die BTW-verlaging moeten we trouwens de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen. Ik hoop dat er geen Europese bezwaren komen. De toekomst zal het uitwijzenmaar een mentaliteitsverandering een duwtje in de rug geven, kan ik enkel toejuichen.”  

TRAXIO Magazine // Door een verbeterde infrastructuur de vraag verhogen?  

Almaci: “Het VITO berekende dat elk stuk weg voor een fiets, zichzelf drie maal terugverdient. Gent is een prima voorbeeld van hoe je met een fietsvriendelijke en veilige infrastructuur beduidend meer mensen op de fiets krijgt. Precies zoals ik al zei, is mobiliteit een meervoudig en-enverhaal waarin de fiets een volwaardige en steeds groter wordende rol speelt. Het feit dat jullie als mobiliteitsorganisatie de voorbije jaren ook een heuse fietspoot uitgebouwd hebben is veelzeggend.”  

TRAXIO Magazine // Vindt elektrisch rijden een bondgenoot bij jullie? Per slot van rekening moet die stroom ergens opgewekt worden…?  

Almaci: “Op dit moment zitten we op een kantelmoment, mensen kopen een wagen voor vele jaren. Dit weeg je goed af. We moeten er alles aan doen dat zoveel mogelijk consumenten de fossiele brandstof achter zich laten want onze luchtkwalititeit is de slechtste van Europa en we moeten de klimaatdoelstellingen halen. Want uw vraag over de op te wekken elektriciteit betreft. Wij willen dat gevoelig meer ingezet wordt op groene energie. Als ik zie welke vorderingen gemaakt zijn op het vlak van hernieuwbare energie, dan ben ik vrij optimistisch over de haalbaarheid van onze doelstellingen. Er is echter wel politieke moed voor nodig.” 

TRAXIO Magazine // Maar dan stel je als consument ook vast dat elektriciteitsprijs in de lift zit waardoor elektrisch rijden ook duurder wordt.  

Almaci: “De huidige regering heeft de elektricteitsfactuur verdubbeld met allerlei belastingen. De factuur is een tweede belastingsbrief geworden. Groen wil de energiefactuur verlagen. Maar ook hier is het een beetje zoals met fietsen, er moet meer geïnvesteerd worden in infrastructuur. In België zijn er 1.800 laadpalen, maar in Amsterdam alleen al staan er 4.000. Mutatis mutandis kan dezelfde vraag gesteld worden bij CNG. Ook daar is laden een probleem. We hebben meer ambitie en visie nodig in dit land want anders staan we in de toekomst nog langer stil in vervuilende files.” 

“Brede dialoog aangaan”  

“Ik vind het leuk jullie hier te kunnen ontvangen”, zegt Almaci. “De politiek mag zich niet in een ivoren toren opsluiten, maar moet met alle betrokken instanties en sectoren de dialoog aangaan. Meningen kunnen verschillen, accenten kunnen ook anders gelegd worden, maar we moeten we er ons van bewust zijn allemaal deel uit te maken van één en dezelfde samenleving. Als er wat schort aan de luchtkwaliteit, dan is dat een probleem waarmee we allemaal geconfronteerd worden. Uw kinderen ademenen dezelfde lucht in dan de mijne. En misschien klinkt dit wat gratuit, maar het klopt wel. Het klimaat is te belangrijk om zich te laten strikken in maatschappelijke tegenstellingen; het moet die net overstijgen. Zo ben ik ontzettend blij met de oproep van 200 CEO's voor een klimaatwet. Als werkgeversorganisatie hebben jullie je maatschappelijke taak te vervullen. Dit gebeurt echter op een maatschappelijk verantwoorde manier, wat ik erg apprecieer.” 

Investeren in onderwijs   

“Onderwijs en herscholing is cruciaal voor jullie leden”, antwoord Meyrem Almaci wanneer we haar confronteren met de vaststelling dat onze leden zo'n 3.000 openstaande vacatures hebben. “De arbeidsmarkt verandert, daar zijn we ons maar al te goed van bewust. Er woedt nu al een tijdje een onderwijsdebat, jammer genoeg erg electoraal ingegeven. Tegelijk stel ik vast dat te weinig gekeken wordt naar waar op het veld een consensus over bestaat. Wie a zegt, moet daar ook b aan toevoegen. Natuurlijk moet er van alles gebeuren, maar daar moeten ook middelen tegenover staan. Ideologisch sta ik achter het M-Decreet, alleen mag je dit niet invoeren met een tekort aan middelen.”

Cv Meyrem Almaci 

* Geboren in Sint-Niklaas (1976)

* Licenciate in de Vergelijkende Cultuurwetenschappen (VUB)

* Onderzoekster aan de VUB

* Volksvertegenwoordiger Groen sinds 2007

* Partijvoorzitster Groen sinds 2014 

Foto: Jerry De Brie