De autosector verandert steeds sneller. De Belgische markt behoort weliswaar tot de achterblijvers maar voor de Belgische distributeurs is het nu of nooit om hun langetermijnstrategie te bepalen, zegt Anthony Santino van consultant Roland Berger.
Elektrificatie, autodelen, lage-emissiezones, autonome voertuigen, uitstootnormen, connectiviteit, fiscaliteit, e-commerce... Er valt amper een trend te bedenken die de maatschappij verandert en geen raakvlakken heeft met de autodistributie. Voor Anthony Santino, Directeur bij Roland Berger, "is het niet de vraag of de autosector zich moet aanpassen, maar hoe snel."
Roland Berger voert elk half jaar een radarstudie uit om de vier belangrijkste trends te monitoren, nl. mobiliteitsoplossingen, autonoom rijden, digitalisering en elektrificatie. Het consultancybureau baseert zich daarvoor op consumentenonderzoek, wijzigingen in de regelgeving, de stand van de infrastructuur en ontwikkelingen in de industrie. Binnen een internationale context behoort België eerder tot de achterblijvers met een totaalscore van 42,3 %. Dat is lager dan het Europese gemiddelde en veel lager dan de 54 % tot 57 % voor de meest geavanceerde landen zoals China, Zuid-Korea, Nederland of Zweden.
Dit wordt bevestigd door de verkoopcijfers, volgens het Belgian Company Car Report 2019, een grote jaarlijkse enquête onder fleetmanagers, gecoördineerd door link2fleet. Het aandeel van diesel in het bedrijfswagenpark is nog steeds 87 % terwijl de fleetmanagers in 2017 een marktaandeel van minder dan 80 % verwachtten.
Anderzijds blijft het marktaandeel van elektrische en hybride voertuigen binnen het bedrijfswagenpark erg beperkt. Anthony Santino wijst op een aantal obstakels die de consumenten vermelden zoals de nog steeds hoge prijs, het gebrek aan laadinfrastructuur en de te geringe autonomie, al wordt dit criterium steeds minder genoemd.
Consumenten en fleetmanagers verschillen opvallend genoeg van mening over de evolutie van de elektrificatie. Een op de vier Belgen die door Roland Berger werden bevraagd, stelden dat ze overwegen een elektrisch voertuig met accu aan te schaffen. Volgens de vlootbeheerders zal het elektrisch segment in 2025 nochtans slechts 11 % bedragen, ver achter de 26 % voor hybrides.
De belangrijkste criteria voor het aanbevelen van een type motor zijn bij fleetmanagers heel rationeel van aard. Het geschatte aantal kilometers per jaar, de CO2-uitstoot, het autogebruik, de fiscaliteit en het leasebedrag worden het vaakst genoemd. Het imago wordt slechts door 8 % van de respondenten vermeld.
Het valt nog af te wachten wat de impact van de lage-emissiezones zal zijn. Om u een idee te geven van de omvang van het fenomeen: Roland Berger onderzocht in zijn 'radarstudie' de situatie in 221 steden met meer dan 500.000 inwoners ... niet minder dan 104 steden hebben een verbod ingesteld, waarvan 15 stringent. In 2017 waren dat er nog maar 52 en 2. De eerste totaalverboden op verbrandingsmotoren werden ondertussen al aangekondigd tegen 2025.
De volledig zelfrijdende wagen werd in 2017 druk becommentarieerd maar lijkt nu verder weg, zegt Anthony Santino. De ontwikkelaars worden geconfronteerd met de complexiteit van het verkeer. De huidige prototypes hebben de neiging te vaak te remmen. Er zullen nog heel wat extra jaren ontwikkeling nodig zijn.
Geleidelijk wint het idee van een 'robotaxi' terrein in de hoofden van de consumenten. Het aandeel respondenten dat nog wacht tot de technologie bewezen is of bang is geen controle meer te hebben, is de laatste 18 maanden afgenomen.
Merk op dat volgens het onderzoek van Roland Berger de Belgen het meest geneigd zijn over te stappen van de eigen wagen naar een robotaxi. Als de kosten lager zijn, wil een op de twee gerust de sprong wagen. Amerikanen geven veel meer de voorkeur aan een eigen auto. Chinezen en Indiërs zouden een robotaxi gebruiken maar hun eigen auto houden.
Dit is echter toekomstmuziek en de Belgen doen nu nog 60 % van hun verplaatsingen met de eigen auto en nauwelijks 2 % met een gedeelde mobiliteitsoplossing. Een groot verschil met het globale gemiddelde van 8 %.
We merken daarin onze historische band met de auto, maar er is meer. De ondervraagde Belgen geven aan dat ze voor 70 % van hun verplaatsingen simpelweg maar één keuze hebben. Die eigen wagen is dus een noodzaak. Negen van de tien fleetmanagers overwegen zelfs een toename van hun orders.
Wat wel verandert is het type auto en de financiering. Volgens het Belgian Corporate Car Report zegt 45 % van de respondenten te hebben gekozen - of te willen kiezen - voor een kleinere bedrijfswagen na de invoering van het mobiliteitsbudget in hun bedrijf.
Volgens de radarstudie van Roland Berger is 29 % van de Belgen al klaar om te kiezen voor een abonnementsformule voor hun volgende wagen. Dit is een vrij hoog resultaat gezien het huidige beperkte aanbod en het groot aantal mensen dat het model niet begrijpt of nog niet beslist heeft (34 %).
Het is ook des te verrassender omdat private leasing in België nooit echt van de grond is gekomen. Maar dit is in lijn met de huidige trend van pay-per-use in plaats van bezit.
Een andere les uit het onderzoek van Roland Berger is het overwicht van internet bij de aankoop van een nieuwe auto. Het is geen verrassing dat 80 % van de Belgen internet gebruikt voor informatie over een auto, de opties enz. Maar dat 50 % zelfs bereid is online een offerte te vragen is minder evident. Nog straffer is dat een Belg op tien al klaar is om een auto online te kopen. In Duitsland wil zelfs een op de vijf die stap al zetten.
Voor Anthony Santino moeten de spelers in de autodistributiesector nu hun strategie voor de komende jaren bepalen. Daarna zal de sector radicaal veranderd zijn.
Op operationeel vlak moeten de autodistributeurs zich blijven inspannen om hun activiteiten te verbeteren, hun contracten te heronderhandelen en de verkoop van andere merken te overwegen, aldus de consultant. Het is zaak een verdere erosie van de al lage marges te voorkomen en minder afhankelijk te worden van het succes van een enkel gamma.
Op lange termijn moet elke marktpartij zijn eigen weg vinden. De specialist van Roland Berger onderscheidt vijf mogelijke trajecten:
- focussen op de kernactiviteiten om de winst daar te rapen zolang de sector het toelaat;
- de installaties moderniseren om gelijke tred te houden met de evolutie van de sector, rekening houdend met elektrische auto's, autonome voertuigen en online verkoop;
- diversifiëren met verschillende mobiliteitsoplossingen, zoals bv. de constructeurs al doen met elektrische scooters;
- kansen buiten de automobielsector benutten om de activiteiten te diversifiëren;
- verkopen aan een externe partij of partner.
De investeringen en toekomstperspectieven voor elke optie zijn uiteraard radicaal verschillend, maar uitstel is geen optie.
"Volgens de voorstanders bestaat er geen twijfel over dat de bedrijfswagen een essentieel werkinstrument is en een broodnodige buffer tegen de exorbitante loonkosten in België, met een positief effect op de koopkracht van de werknemer en op de economie in het algemeen." De vertegenwoordigers van Renta, FEBIAC en TRAXIO benadrukten het belang van de bedrijfswagen alvast nog eens in de inleiding van het Belgian Company Car Report 2019.
Dit laatste illustreert de vele milieuverbeteringen die de bedrijfswagenvloot heeft doorgevoerd. Boordapparatuur wordt gebruikt om milieuvriendelijk rijgedrag aan te moedigen en het rijgedrag van chauffeurs te controleren en hen te coachen. Het succes van het mobiliteitsbudget, dat nu door 43% van de ondervraagde bedrijven wordt aangeboden, maakt het mogelijk een milieubewustere auto te combineren met een elektrische fiets, thuiswerk, een abonnement op het openbaar vervoer of de installatie van een oplaadstation. Steeds meer bedrijven investeren in de installatie van een oplaadstation. 36 % beschikt al over een dergelijke infrastructuur en 49 % overweegt dit te doen. 14 % van de bedrijven heeft ook al een oplaadstation geïnstalleerd in de woning van ten minste één werknemer, waarvan de kosten 120 % fiscaal aftrekbaar zijn, en 55 % overweegt dit. Een bedrijfswagen legt gemiddeld 34.796 km per jaar af, waarvan 75 voor zakelijke verplaatsingen en woon-werkverkeer. Tot slot lijken de gebruikers van bedrijfswagens steeds meer tevreden met een totaalscore van 7,9 op 10. Het spook van de fiscaliteit is echter nooit veraf. Liefst 7 van de 10 fleetmanagers zien dit als een grote uitdaging voor de komende 6 tot 12 maanden.