Door de toename van het verkeer en de steeds regelmatigere files, hebben Wallonië en Vlaanderen systemen ingevoerd om de baan zo snel mogelijk vrij te maken. Ze heten FAST in Vlaanderen en Siabis+ in Wallonië. Maar niemand is er voorstander van.
Het kleinste incident kan lange files veroorzaken op de belangrijkste hoofdwegen en zelfs bijkomende ongevallen, die nog schadelijker zijn. Gezien deze vaststelling hebben Vlaanderen en Wallonië elk een snel interventiesysteem ontwikkeld om de baan zo snel mogelijk vrij te maken na een panne of een ongeval. Systemen die erg veel verschillen aan weerszijden van de taalgrens.
FAST is het acroniem van Files Aanpakken door Snelle Tussenkomst. Dit systeem is van toepassing op alle Vlaamse autosnelwegen en wordt beheerd door het Agentschap Wegen & Verkeer (AWV). Het wil de interventie van de hulpdiensten vergemakkelijken en de normale verkeersomstandigheden sneller herstellen na een ongeval: ongeval, voertuig in panne, voorwerpen die de weg versperren enz.
“Het werkt als een concessiesysteem op basis van Europese aanbestedingen voor elk autosnelweggedeelte”, onderstreept Michel Gillard, algemeen secretaris van TRAXIO Road Support. “Er bestaan twee soorten aanbestedingen, één voor voertuigen van minder dan 3,5 ton en de andere voor voertuigen van meer dan 3,5 ton.” Heel gedetailleerde aanbestedingen tot 150 pagina’s beschrijven het nodige materiaal, de voorwaarden van de interventies, de voorziene boetes enz.
Concreet dient elke takelaar een offerte in voor de autosnelweggedeeltes die hem interesseren, terwijl hij het tarief detailleert dat hij voorstelt voor elk type interventie. Wie de aanbesteding binnenhaalt, zal vervolgens de (maximale) tarieven die hij voorstelde moeten toepassen gedurende de volledige duur van het contract. Hoewel het FAST-systeem regionaal is, voorzag elke Vlaamse provincie tot voor kort haar eigen toepassingsmodaliteiten, wat de zaken niet altijd vergemakkelijkte (ook lezen trouwens). De takelaar die de aanbesteding binnengehaald heeft, is normaal verantwoordelijk voor alle interventies op dit autosnelweggedeelte. Hij moet dus kunnen tussenkomen 24 uur op 24 en 7 dagen op 7, van 1 januari tot 31 december.
Marc De Wilde, zaakvoerder van Garage Depannage Gebroeders De Wilde, benadrukt dat dit een vrij zware belasting is. Het bedrijf moet bereikbaar zijn met materiaal en personeel dat constant beschikbaar is. De FAST-takelaar moet tussenkomen binnen 20 minuten na de oproep van de politie voor de signalisatie en binnen 30 minuten voor de takeling.
Het is des te zwaarder om te beheren omdat de interventie zich niet beperkt tot depanneren, onderstreept Yves Dombrecht, zaakvoerder van Yes Depannage en voorzitter van TRAXIO Road Support. De FAST-takelaars moeten de omgeving beveiligen zodat de hulpdiensten kunnen tussenkomen, ze moeten de omgeving afbakenen met geschikte voertuigen, de achtergelaten of beschadigde voertuigen wegslepen en de weg vrijmaken. Financieel gezien betekent dit een aanzienlijke investering die amper vergoed wordt. “Wij worden slechts betaald voor de uitgevoerde interventies”, zo benadrukt Marc De Wilde.
Het systeem is compleet verschillend in Wallonië waar Siabis+ (Système Informatique Assisteurs) gericht is op de autosnelwegen en de belangrijkste nationale wegen. Schematisch gaat het om een platform tussen bijstandsverleners (bijstandsverzekeringen), hun dienstverleners (de geconventioneerde takelaars en de politie. Dit platform organiseert de overdracht van informatie die noodzakelijk is voor de interventies en de aanwijzing van takelaars volgens de beperkingen qua tijd en lokalisatie.
In tegenstelling tot het FAST-systeem in Vlaanderen, heeft Siabis+ enkel betrekking op de voertuigen van minder dan 3,5 ton. Het is dus niet van toepassing op vrachtwagens. Het belangrijkste verschil ligt echter in zijn werking. Het IT-platform van Siabis+ wordt niet beheerd door een openbaar agentschap, maar door Assuralia, een beroepsvereniging van verzekeraars. Het doel is daarentegen hetzelfde: een snelle interventie om zo snel mogelijk de veiligheid te herstellen na elk incident dat een invloed heeft op het verkeer. De takelaar moet binnen 25 minuten na het signaleren ter plaatse zijn voor de signalisatie en binnen 40 minuten voor de depannage.
“Oorspronkelijk betrof het Siabis-systeem enkel de depannage en sleping van voertuigen die gedekt werden door een bijstandsverzekering”, herinnert Michel Gillard. Het was dikwijls zo dat het voertuig met een bijstandsverzekering gedepanneerd of gesleept werd door een dienstverlener-takelaar die een commerciële overeenkomst had ondertekend met de bijstandsverlener. “Het systeem Siabis+ dat veralgemeend werd sinds begin 2019, heeft de taken van de takelaars enorm uitgebreid, met inbegrip van de voertuigen die niet gedekt zijn door een bijstandsverzekering, de sleping van achtergelaten voertuigen, de opruiming van voorwerpen op de weg en de signalisatie.” Deze evolutie heeft rechtstreeks invloed gehad op de takelaars die hebben moeten investeren in nieuw materiaal voor de signalisatie. Ze moeten ook rekening houden met deze nieuwe opdrachten bij hun personeelsbeheer om de wachtdiensten te verzekeren. Noteer dat Siabis+ ernaar streeft om op meer en meer Waalse wegen toegepast te worden.
Er bestaat geen snel interventiesysteem voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Dit valt vooral te verklaren doordat er weinig autosnelwegen zijn op het grondgebied van het gewest. Yves Dombrecht verduidelijkt dat de enkele snelweggedeeltes van de ring in het Brusselse Gewest – ter hoogte van Oudergem, tussen Dilbeek en Drogenbos – evenals de invalsweg van de E40, voor het ogenblik onder het FAST-systeem vallen zoals de rest van de ring van Brussel, die grotendeels in het Vlaamse Gewest gelegen is.
Als beroepsfederatie van de takelaars is de rol van TRAXIO Road Support om de takelaars te vertegenwoordigen bij de overheden die bevoegd zijn voor FAST en Siabis+. “Binnen een constructieve geest”, benadrukt Michel Gillard, “zoals in elk systeem, kunnen er verschillende interpretaties zijn aan weerszijden. Het kan ook gebeuren dat concrete gevallen niet voorzien werden. Het is goed om het onderwerp op te helderen om zich te beschermen voor eventuele problemen. De praktijkervaring van de takelaars is de grootste bron van informatie.” TRS wil dus de bestaande systemen verbeteren ten voordele van alle belanghebbenden, zowel voor de takelaars als voor de andere weggebruikers.