Na de conventionele verhoging van 0,4 % van de (uur)lonen van de bedienden en arbeiders (garages, koetswerk en metaalhandel) werden de lonen van de bedienden (APCB 200) op 1 januari 2022 geïndexeerd met 3,58 % en voor de arbeiders wordt op 1 februari 2022 een indexatie verwacht van 4,50 % (prognose december).
Het gaat om een jaarlijkse aanpassing van de lonen aan de evolutie van de afgevlakte gezondheidsindex, zoals bepaald in de sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten.
Rekening houdende met de loonmarge van 0,4 % bovenop de index betekent dit een (mogelijke) stijging van de loonkost van 3,98 % voor de bedienden en 4,90 % voor de arbeiders. Deze forse loonindexatie is het gevolg van de hoge inflatie door de vooral exploderende energieprijzen.
Het is een feit dat het voor tal van bedrijven in onze sector moeilijk is om een dergelijke kostenstijging (volledig) door te rekenen in hun tarieven.
Meer algemeen kan het de Belgische concurrentiepositie afzwakken omdat in de Europese Unie, behalve in België, Malta, Cyprus en Luxemburg, geen automatische loonindexering bestaat (in de rest van de EU worden de lonen in lijn gebracht met de inflatie via onderhandelingen). Kostenstijgingen die wel kunnen doorgerekend worden, kunnen dus wederom tot inflatie en loonstijgingen leiden, terwijl onze handelspartners hun loonstijgingen bij gebrek aan automatisch loonindexering beter kunnen afstemmen op de reële economische situatie. Dit alles voegt zich bij een opwaartse druk op de lonen, omdat de Belgische arbeidsmarkt met enorme tekorten kampt[1].
De regering Michel I durfde in 2015 niet te raken aan de automatische loonindexering maar besliste wel om een gedeeltelijke indexsprong toe te laten waarbij een automatische loonsverhoging voor 2 % geschrapt werd. Dat zou dan ook nu het instrument kunnen zijn om de inflatie en loonkosten niet verder aan te wakkeren.
De patronale verzuchting om een gedeeltelijke indexsprong toe te passen is echter op een koude steen gevallen bij de minister van Werk, P-Y DERMAGNE die (met de hete adem van PVDA-PTB in de nek) stelt[2]: “Vandaag zijn het vooral de energieprijzen die stijgen. De automatische indexatie is dus een essentieel mechanisme om werknemers te beschermen. Het is duidelijk dat met de socialisten in deze regering, en ik ben verheugd om de steun van de Groenen te horen, het ondenkbaar is dat we een indexsprong maken. Werknemers in dit land betalen nog steeds een eerdere indexsprong. En dus duidelijk: een indexsprong zal zonder ons zijn."
De Loonnormwet (die er gekomen is omdat onze lonen bij inflatie te snel stegen dan in onze buurlanden) vormt een tegengewicht voor de ontsporing van de automatische loonindexering doordat ze de sectoren een maximaal toegestane gemiddelde loonsverhoging (loonmarge) oplegt, zodat onze loonkost niet sterker stijgt dan in de drie buurlanden (Frankrijk, Duitsland en Nederland). De loonmarge is gelijk aan de verwachte loonstijgingen in Frankrijk, Duitsland en Nederland min de in België verwachte automatische loonindexering, de resterende loonkostenhandicap en de veiligheidsmarge van 0,5 %. De loonmarge maakt deel uit van het onderhandelingskader met het oog op een Interprofessioneel Akkoord.
De zwakke schakel is een automatische loonindexering die te laag is ingeschat en/of hoger ligt dan verwacht als de inflatie tot een prijs-loonspiraal leidt (hogere prijzen = hogere loonkost = hogere prijzen) en dus altijd op het verkeerde moment (heden na een historisch economisch dieptepunt als gevolg van de pandemie) komt en moet rechtgetrokken worden in periodes van hoogconjunctuur.
Het afwentelen van de hogere energiekosten op bedrijven heeft in de jaren ’70 van de vorige eeuw geleid tot te hoge loonkosten en daaropvolgend tot herstructureringen en banenverlies[3].
Het VBO wil in de loop van januari het gesprek aangaan met vakbonden en de regering over de hoge loonkosten. Hoewel een structurele oplossing van het Belgisch loonsysteem zich opdringt hakt de regering ook deze keer geen knopen door. Recent stelt A. DE CROO[4]: “Op dit moment is er stabiliteit nodig. Op termijn, als er een meerderheid voor is, kan de discussie aangegaan worden”.
De sociale partners zijn het grondig oneens. De Loonnormwet is een doorn in het oog van de vakbonden die pleiten voor een indicatieve loonnorm en het behoud van de automatische loonindexatie. Het antwoord van het VBO[5]: “Als de vakbonden een einde willen maken aan de loonnorm en willen gaan voor volledig vrije loononderhandelingen, dan is dat geen enkel probleem voor de werkgevers. Het is dus ofwel de Loonnormwet én de indexering, ofwel geen Loonnormwet maar dan ook geen indexering".
Er is lijkt weinig politieke bezorgdheid te zijn voor onze bedrijven die moeten omgaan met een aanzienlijke loonkostenontwikkeling in tijden van pandemie, stijgende energie- en grondstofprijzen, leveringsproblemen en de onzekere gevolgen van de mobiliteitstransitie.
Uiteraard houden wij u op de hoogte van een eventuele andere uitkomst.
Van zodra beschikbaar op onze website kunt u de aangepaste loonbarema’s hier vinden (FAQ > Sociaal > Loon).
[1] https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/algemeen/gevangen-tussen-loonwet-en-index/10352361.html.
[2] https://www.7sur7.be/belgique/pierre-yves-dermagne-repond-aux-employeurs-avec-les-socialistes-au-gouvernement-il-n-y-aura-pas-de-saut-d-index~a995ceeb/.
[3] https://www.tijd.be/opinie/commentaar/zijn-de-lessen-van-de-olieschok-vergeten/10337049.html.
[4] https://www.standaard.be/cnt/dmf20220111_92372871.
[5] https://www.bruzz.be/samenleving/politie-telt-3200-deelnemers-op-betoging-tegen-loonnormwet-2021-12-06.
Indien u vragen heeft of meer informatie wenst, aarzel dan niet om contact op te nemen met onze sociaalrechtelijke adviseurs:
Nadia Van Nieuwenhuijsen (NL) [email protected]
02/778.62.00
Charlotte Waterlot (FR) [email protected]
MyTRAXIO? Zeker doen! Klik hier.
Stuur dit bericht zeker door naar uw personeelsverantwoordelijke of human resources.
Foto: Pixabay/fancycrave1