Actualiteit Mobiliteit Automaterialen en gereedschappen Tweewielers Land- en tuinbouwmaterieel Burgerlijke bouwkunde en lift-trucks

Sociaal nieuws – Back to the seventies?

14/06/2022

De indexering van de lonen zou 6,74% voor de arbeiders en 7,44% voor de bedienden bedragen. Economen stellen dat de huidige economische situatie niet kan vergeleken worden met deze van de jaren zeventig (de bedrijfsmarges zijn voldoende groot, de arbeidsmarkt is krap, …) en de vakbonden voeren acties om een verhoging van de koopkracht te verdedigen. Aangemoedigd door deze analyses en de syndicale retoriek stuurt de huidige federale coalitie een belangrijk deel van de factuur dan ook door naar de bedrijven.

Indexprognose

Onze loonkosten dreigen ook in 2023 fors toe te nemen door de stijging van de afgevlakte gezondheidsindex.

Voor onze arbeiders wordt een indexatie van 6,74% verwacht (prognose)[1].

Voor onze bedienden wordt een indexatie van 7,44% verwacht (prognose)[2].

De automatische indexatie van de lonen is nu meer dan ooit zorgwekkend omdat het voor tal van bedrijven in onze sector moeilijk/onmogelijk is om een dergelijke kostenstijging (volledig) door te rekenen in hun tarieven.

Uiteraard worden ook bedrijven geconfronteerd met gestegen energiefacturen en daarbovenop moeten ze de leveringsproblemen ondergaan. De federale regering heeft in de media aangekondigd dat ze werk zal maken van maatregelen om de koopkracht van de bedrijven te beschermen[3]. We kunnen u jammer genoeg (nog altijd) niets concreet meegeven.

Vrije loononderhandelingen?

Via een maximale indicatieve loonsverhoging moest de Loonnormwet ervoor zorgen dat de lonen in de privésector niet sneller stijgen dan die in de buurlanden. Sinds 2017 is de maximale loonsverhoging imperatief en moet er ook rekening gehouden worden met o.a. de automatische loonindexering door de hoge inflatie.

Terwijl in onze buurlanden kan onderhandeld worden over de stijging en/of indexering van de lonen, pleiten de vakbonden (en de PS[4]) ervoor dat de (huidige) Loonnormwet op de schop gaat met het behoud van de automatische loonindexering. Het antwoord van het VBO is al langer bekend[5]: “Als de vakbonden een einde willen maken aan de loonnorm en willen gaan voor volledig vrije loononderhandelingen, dan is dat geen enkel probleem voor de werkgevers. Het is dus ofwel de Loonnormwet én de indexering, ofwel geen Loonnormwet maar dan ook geen indexering". Recent pleit Open VLD voor de afschaffing van de loonnorm, op voorwaarde dat de automatische loonindexering verdwijnt[6].

De (hervorming en/of afschaffing van de) automatische loonindexatie is al jaren het voorwerp van verhitte welles-nietesdiscussies. Hieronder een (niet-exhaustieve) illustratie van de tegengestelde standpunten.

	Argumenten pro	Argumenten contra
Invloed loonindexatie op de inflatie	Niet de loonindexering is de oorzaak van de inflatie, maar wel het gebrek aan controle op de te hoge prijzen en winstmarges als gevolg van een slechte werking van bepaalde markten (o.a. de energiemarkten) [7].	Een dergelijke externe kostenschok zoals die van vandaag mag niet alleen door de bedrijfswereld opgevangen worden[8].
Invloed indexkorf op de inflatie	Volatiele elementen zoals benzine/diesel, maar ook alcoholhoudende dranken en tabak worden geweerd[9]. Energieproducten moeten in de indexkorf blijven omdat de inflatie sowieso stijgt en omdat dit nefast zou zijn voor de koopkracht[10].	Elektriciteit en gas – die wel deel uitmaken van de indexkorf – blijken ook zeer volatiele elementen te zijn. De loonkosten moeten evolueren op basis van het verloop van de kerninflatie (inflatie zonder volatiele energie- en voedselprijzen die vooral op de internationale markten tot stand komen)[11].
Invloed loonindexatie op de concurrentiekracht	De automatische loonindexering heeft geen negatieve invloed op onze concurrentiekracht op lange termijn[12]. De bedrijfsmarges zijn hoog genoeg om de stijgende loonkosten op te vangen. Professor P. DE GRAUWE pleit voor hoge lonen omdat er – in tegenstelling tot de jaren zeventig – op nationaal niveau, geen competiviteitsverlies is[13]: “Als de productiviteit hoog is, zoals nu, is er ook ruimte voor hoge lonen. Dat is goed voor de economie.”	F. QUIX: “Bij een inflatie-opstoot, zoals nu weer het geval is, dreigt een loon-prijsspiraal in gang te worden gezet die onze bedrijven meteen in een nadelige positie brengt” [14]. De Europese Commissie raamt onze loonkostenstijging in 2020-23 op 16,4%, tegenover een gemiddelde stijging van 10,9% in onze buurlanden[15]. P. TIMMERMANS[16]: “De cijfers waarnaar men verwijst, dateren van midden 2021. En het gaat om brutomarges. Die storten nu met grote snelheid in elkaar. Dat ze hoog genoeg zijn om de loonkostenstijging te incasseren, klopt niet meer”.
Invloed loonindexatie op de sociale vrede	Het afschaffen van de loonindexering zou betekenen dat ze telkens opnieuw onderhandeld/afgedwongen moet worden. Sterke sectoren krijgen dan een indexverhoging, maar zwakke sectoren blijven in de kou staan[17].	P. TIMMERMANS[18]: “… wij indexeren in real time én tegen het hoogst mogelijke percentage. In andere landen denkt men na over de integratie van inflatiestijgingen in het loonbeleid. Daar gebeurt dat nooit één op één, en nooit in dezelfde mate als in België. … ."
Indexsprong	Besparing voor bedrijven en Staat ten koste van de werknemers en steuntrekkenden is onaanvaardbaar[19].	Werkgeversorganisaties hebben tevergeefs gepleit voor een indexsprong[20].
Invloed index op herverdeling (centen en geen percenten OF indexeren nettoloon	De loonindexering is geen herverdelingsinstrument[21]. De indexatie van de hoge lonen moet dezelfde zijn als die van de lage lonen (zodat het bedrag dat achteraf te herverdelen valt niet verminderd).	Indien iedereen eenzelfde loonsverhoging zou krijgen, in centen en niet in procenten blijven de laagste inkomens beschermd, maar wordt de totale loonkostenstijging beperkt. UNIZO pleit voor een aanpassing van de automatische loonindexering om bedrijven die het moeilijk hebben te helpen en om eindelijk de energiekosten voor de bedrijven te verlagen. Klik hier voor meer informatie.

De afschaffing/hervorming van de Loonnormwet en/of automatische loonindexering staat niet in het regeerakkoord en ook links en CD&V houden vast aan de automatische loonindexering. Het is dus niet waarschijnlijk dat we – zoals in de meeste landen van de EU – onze lonen in lijn kunnen brengen met de inflatie en/of laten evolueren via vrije onderhandelingen.

Uit een UNIZO-enquête blijkt dat 96% van de tewerkstellende kmo's zich voorbereidt op de stijgende loonkosten, bijvoorbeeld door investeringsprojecten uit te stellen of te annuleren (35%) of te besparen op andere kosten (52%)[22].

VOKA stelt een indexsprong van 3% voor om in ruil daarvoor netto 500 euro toe te kennen[23].

Back to the seventies?

In de jaren zeventig joeg ook een oorlog de prijs van fossiele brandstoffen de hoogte in. Eind 1973 leidde de oorlog tussen Israël en de Arabische wereld ertoe dat de oliekraan werd dichtgedraaid. De olieprijs verviervoudigde en er werden rantsoeneringen en autoloze zondagen ingevoerd. Heden stuwt het Europees importverbod de benzineprijs naar ongekende recordhoogtes.

Economen stellen dat de huidige economische situatie niet kan vergeleken worden met die van destijds[24], dat de bedrijfsmarges voldoende groot zijn waarbij steevast wordt verwezen naar de krappe arbeidsmarkt (in de jaren zeventig was de werkloosheid dubbel zo hoog als nu).

‘The war for talent’ en de vakbonden voeren de loondruk nog verder op. De drie vakbonden ABVV, ACV en ACLVB zullen op maandag 20 juni mobiliseren in Brussel “om de koopkracht te verdedigen en een herziening te eisen van de Loonnormwet van 1996”.

Aangemoedigd door deze analyses en de syndicale retoriek stuurt de huidige federale coalitie een belangrijk deel van de factuur dan ook door naar de bedrijven.

De Tijd laat intussen weten dat er alsmaar meer faillissementen zijn waarbij er o.a. dit jaar 147 garagehouders wegvielen[25]. En toch heeft de federale regering besloten om het vereenvoudigde stelsel tijdelijke werkloosheid niet meer te verlengen omdat … de arbeidsmarkt nog altijd verhit is. De oplossing voor dit probleem die de huidige coalitie ons wil verkopen is de arbeidsdeal die de werkzaamheidsgraad moet opkrikken naar 80%. Maatregelen waarmee deze doelstelling wel zou kunnen bereikt worden – zoals een beperking van de werkloosheidsuitkering in de tijd – worden echter uit de weg gegaan.

Indien u vragen heeft of meer informatie wenst, aarzel dan niet om contact op te nemen met onze sociaalrechtelijke adviseurs:

Nadia Van Nieuwenhuijsen (NL) - [email protected]

02/778.62.00

Charlotte Waterlot (FR) - [email protected]

MyTRAXIO? Zeker doen ! Klik hier.

Stuur dit bericht zeker door naar uw personeelsverantwoordelijke of human resources.

[1] Afgevlakte gezondheidsindex januari x – januari x-1/januari x-1 x 100. Relevant voor de arbeiders PC 112 en PSC 149.02-04 is de voorspelling van juni 2022 voor wat betreft de afgevlakte gezondheidsindex die – volgens het Federaal Planbureau – 121,07 bedraagt in januari 2023 (tegenover 113.42 in januari 2022).

[2] Rekenkundig gemiddelde afgevlakte gezondheidsindex november – december x / rekenkundig gemiddelde november - december x -1. Relevant voor de bedienden APCB 200 is de voorspelling van juni 2022 voor wat betreft de afgevlakte gezondheidsindex die – volgens het Federaal Planbureau – 119,62 in november 2022 en 120,24 in december 2022 bedraagt (tegenover 111,27 in november 2021 en 111,97 in december 2021).

[3] https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20220331_95604303.

[4] https://www.hln.be/binnenland/ps-komt-met-dertien-maatregelen-om-koopkracht-te-versterken-waaronder-herziening-loonnormwet-spanningen-binnen-regering-op-komst~a26953c0/.

[5] https://www.bruzz.be/samenleving/politie-telt-3200-deelnemers-op-betoging-tegen-loonnormwet-2021-12-06.

[6] S. ROMANS, « Open VLD wil af van de loonnorm », De Tijd 24 mei 2022, 10.

[7] https://www.abvv.be/sites/abvv/files/2021-12/Index_2014%20%281%29.pdf.

[8] https://trends.knack.be/economie/bedrijven/pieter-timmermans-vbo-de-brutomarges-van-de-bedrijven-storten-in-elkaar/article-longread-1863713.html.

[9] https://etion.be/kennis/arbeidskrapte-bedreigt-concurrentiekracht.

[10] https://www.abvv.be/sites/abvv/files/2021-12/Index_2014%20%281%29.pdf.

[11] https://www.tijd.be/opinie/analyse/lonen-koppelen-aan-kerninflatie-is-duurzamer/9154644.html.

[12] https://www.abvv.be/sites/abvv/files/2021-12/Index_2014%20%281%29.pdf.

[13] https://www.dewereldmorgen.be/artikel/2022/03/03/professor-paul-de-grauwe-pleit-voor-hoge-lonen/.

[14] https://businessam.be/loon-prijsspiraal-komt-op-gang-wat-zijn-de-gevaren/.

[15] https://businessam.be/de-zoveelste-wake-up-call-vijf-alarmsignalen-voor-onze-economie/.

[16] https://trends.knack.be/economie/bedrijven/pieter-timmermans-vbo-de-brutomarges-van-de-bedrijven-storten-in-elkaar/article-longread-1863713.html.

[17] https://www.abvv.be/sites/abvv/files/2021-12/Index_2014%20%281%29.pdf.

[18] https://trends.knack.be/economie/bedrijven/pieter-timmermans-vbo-de-brutomarges-van-de-bedrijven-storten-in-elkaar/article-longread-1863713.html.

[19] https://www.abvv.be/sites/abvv/files/2021-12/Index_2014%20%281%29.pdf.

[20] https://www.7sur7.be/belgique/pierre-yves-dermagne-repond-aux-employeurs-avec-les-socialistes-au-gouvernement-il-n-y-aura-pas-de-saut-d-index~a995ceeb/.

[21] https://www.abvv.be/sites/abvv/files/2021-12/Index_2014%20%281%29.pdf.

[22] https://www.unizo.be/nieuws-pers/automatische-loonindexering-momenteel-onhoudbaar-voor-negen-op-tien-ondernemers.

[23] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/06/14/indexsprong/.

[24] Economen stellen o.a. dat een lagere energie-intensiteit is dan destijds, dat de inflatieverwachtingen op lange termijn (nog) onder controle zijn (bij gezinnen, ondernemers en op financiële markten), dat de arbeidsmarkt krap is en dat we werken met een afgevlakte gezondheidsindex zonder volatiele elementen en dat het gaat om een voortschrijdend gemiddelde).

[25] B. HAECK, “Aantal faillissementen schiet almaar sneller omhoog”, De Tijd 2 juni 2022, 1.

Foto: wal_172619 via Pixabay