De media berichten regelmatig over diverse redenen die de rentabiliteit van de autosector aantasten. Uit de nieuwste rentabiliteitsstudie van TRAXIO blijkt dat ook de erkende merkenverdelers niet aan deze trend ontsnappen.
Om een objectief beeld te geven van de economische en financiële situatie van de erkende merkenverdelers in België, heeft TRAXIO, net als de vorige jaren, aan IDEA Consult gevraagd de evolutie van hun rentabiliteit over de laatste vijf jaar (2014-2018) te analyseren. De jaarrekening van 1.796 actieve distributiebedrijven werd in detail onderzocht per segment (personenwagens, lichte en zware bedrijfsvoertuigen en multisegment), regio en type verdeler (agent, dealer of bijkantoor).
De neerwaartse trend van 2017 zette zich in 2018 grotendeels door en dreigt het herstel van de merkverdelers in 2015 en 2016 ongedaan te maken. Op de liquiditeitsratio na zijn alle andere opgevolgde indicatoren in 2018 verslechterd. Al in 2016 waren er signalen van een tragere groei ten opzichte van 2015, toen er een grotere sprong voorwaarts werd gemaakt.
In 2018 is de brutomarge enkel in het segment lichte en zware bedrijfsvoertuigen toegenomen. Hierdoor is de brutomarge van een gemiddelde merkverdeler voor het tweede jaar op rij gedaald, zij het minder dan in 2017 (-3,3 % in 2018 vs. -6,0 % in 2017). De brutomarge ligt wel nog steeds 6 % hoger dan in 2014. In de periode 2013-2017 bedroeg de brutomarge gemiddeld 2,6 %, wat in vergelijking met andere sectoren van de economie nog steeds laag is.
De gemiddelde verdeler slaagde erin zijn brutomarge te verhogen in vergelijking met 2014, behalve in het multisegment. Deze stijging was het sterkst bij de verdelers van lichte en zware bedrijfsvoertuigen, met een brutomarge die 91 % hoger lag dan in 2014. Deze verdelers hadden ook de hoogste gemiddelde brutomarge (3,0 % over de periode 2014-2018), met een aanzienlijke stijging van de brutomarge in 2018.
De gemiddelde verdeler van personenwagens haalde een gemiddelde brutomarge van 2,6 % en zag zijn brutomarge in 2018 slinken (-5 %). De gemiddelde multisegmentverdeler was niet in staat het broze herstel van 2017 aan te houden en behaalde in 2018 de laagste brutomarge van de drie segmenten met 2,3 %.
De daling van de brutomarge in 2018 is ook merkbaar in de onderverdeling per gewest. Ze verzwakt in alle gewesten (-4 % voor de gemiddelde Vlaamse en -2 % voor de gemiddelde Waalse verdeler), behalve in Brussel. De sterke stijging in Brussel is ronduit opmerkelijk (+48 %), wat verklaart waarom de mediaan van de brutomarge min of meer op het niveau van 2016 ligt.
De nettomarges daalden eveneens, met een iets grotere daling van 6 % ten opzichte van 2017. Op mediaanbasis lagen de nettomarges, waarin ook de investeringen (afschrijvingen) zijn opgenomen, in 2018 met 1,5 % laag, hoewel ze nog steeds 21 % hoger zijn dan het zeer lage percentage van 1,3 % in 2014.
Ondanks dit herstel ten opzichte van 2014 blijven de nettomarges laag in vergelijking met de merkenverdelers in andere Europese landen. Op het vlak van brutomarge en nettomarge presteerde een gemiddelde verdeler van lichte en zware bedrijfsvoertuigen beter dan een gemiddelde verdeler van personenwagens in 2018. Hij was de enige die zijn marge in 2018 wist te verhogen.
Net als bij de brutomarge kende de gemiddelde multisegmentverdeler de grootste daling van de nettomarge in 2018 (-22 % ten opzichte van 2017), gevolgd door de verdeler van personenwagens (-8 %). Enkel de verdelers van lichte en zware bedrijfsvoertuigen slaagden er gemiddeld in hun nettomarge te verhogen, met 12 %. Ten opzichte van 2017 zijn verschillen tussen de marges van de segmenten aanzienlijk toegenomen.
De multisegmentverdeler realiseerde over de periode 2014-2018 de hoogste nettomarge (1,56 %), op de voet gevolgd door de distributeur van personenwagens (1,54 %) en de verdeler van lichte en zware bedrijfsvoertuigen (1,37 %). In vergelijking met 2014 stegen de nettomarges met zowat 21 % (1,52 % in 2018 vs. 1,26 % in 2014). Gemiddeld vertegenwoordigen de nettomarges ongeveer 60 % van de brutomarges.
Een gemiddelde agent haalde in 2018 hogere bruto- en nettomarges dan een dealer maar de dealer behaalde betere resultaten wat betreft nettomarge omdat hij de daling min of meer kon beperken. De nettomarge voor een gemiddelde agent is, net als in 2017, opnieuw met meer dan 20 % gedaald ten opzichte van een daling van 'slechts' 5 % voor dealers. Een gemiddeld filiaal kende lagere marges in de periode 2014-2018 en kon zich herstellen van de daling in 2017, waardoor het terugkeerde naar het niveau van 2016.
Ook de gemiddelde nettorentabiliteit op het eigen vermogen (ROE) na belastingen daalde weer bij de merkenverdelers, van 7,3 % in 2017 naar 6,6 % in 2018 en ligt op 7,0 % voor de periode 2014-2018. Dat is weliswaar 5 % beter dan in 2014.
Enkel de gemiddelde verdeler van personenwagens zag zijn nettorentabiliteit dalen (-11 %). De gemiddelde distributeur van lichte en zware bedrijfsvoertuigen slaagde erin zijn nettorendement aanzienlijk te verhogen tot 9,6 % (+38 % in vergelijking met 2017). Ook in het multisegment is er een toename met 8 %.
In de periode 2014-2018 noteerde de gemiddelde distributeur van lichte en zware bedrijfsvoertuigen het hoogste gemiddelde nettorendement (7,3 %), gevolgd door de verdeler van personenwagens (7,0 %). De gemiddelde multisegmentverdeler kwam uit op een gemiddeld nettorendement van 6,8 % dankzij een sterk herstel vanaf 2015.
De sterkste stijging van het nettorendement in vergelijking met 2014 is voor de gemiddelde verdeler van lichte en zware bedrijfsvoertuigen (+104 %). Ook het nettorendement van een gemiddelde multisegmentverdeler van bedrijfsvoertuigen is sterk gestegen (+78 %), terwijl die van de personenwagenverdeler stabiel is gebleven ten opzichte van 2014.
De schuldgraad die de verhouding van het geleende kapitaal ten opzichte van het totale vermogen meet, is gestegen omdat de marges en de rentabilitait voor het tweede achtereenvolgende jaar daalden en ligt nu zowat 6 % (of 4 punten) boven het niveau van 2014. De schuldgraad is in 2018 gestegen tot 67,9 % (tegen 66,0 % in 2017), wat een aanvaardbaar niveau is.
Er was een stijging in alle segmenten, met de grootste stijging voor de gemiddelde verdeler van personenwagens (+7 %), gevolgd door de multisegmentverdeler (+3 %). De schuldgraad van een gemiddelde verdeler van lichte en zware bedrijfsvoertuigen bleef nagenoeg ongewijzigd. De verschillen tussen de segmenten zijn trouwens zeer beperkt. In de periode 2014-2018 noteerden de verdelers van lichte en zware bedrijfsvoertuigen gemiddeld de hoogste schuldgraad (66,1 %). De personenwagen- en multisegmentverdelers realiseerden een iets lagere gemiddelde schuldgraad (respectievelijk 65,6 % en 65,3 %). Het niveau van de schuldgraad over de gehele periode wordt als normaal beschouwd.
In vergelijking met 2014 is de schuldgraad in alle gewesten gestegen (+6 % in Vlaanderen, +7 % in Wallonië en +4 % in Brussel). De gemiddelde schuldgraad per gewest over de periode 2014-2018 is echter aanzienlijk lager in Vlaanderen (63,4 %) dan in de andere twee gewesten (69,0 % in Wallonië en 72,4 % in Brussel). Gelukkig blijft de schuldgraad van de Brusselse verdeler, net als in 2016 en 2017, dalen nadat in 2015 een minder gezond financieel niveau werd bereikt.
Wat de schuldgraad betreft, moet worden opgemerkt dat de agenten duidelijk het best scoren, met een gemiddelde van 60,1 % over de periode 2014-2018 (tegenover 68,0 % voor de dealers en 69,5 % voor de bijkantoren). In 2018 is de schuldgraad van de agenten echter fors toegenomen, met het hoogste percentage van alle drie. De schuldgraad van de dealers en bijkantoren daalde in 2018 en ze slaagden er ook in de schuldgraad te verlagen ten opzichte van 2014.
De enige indicator die in 2018 is verbeterd, is de liquiditeitsratio, kortom de indicator die aangeeft hoe goed de onderneming aan haar kortetermijnverplichtingen kan voldoen. De afname van 2017 werd bijgesteld en de ratio ligt nu ongeveer 20 % hoger dan in 2014.
Voor alle segmenten samen steeg de liquiditeitsratio van 2,03 naar 2,16 (+6,5 %). In vergelijking met 2014 is de liquiditeit eveneens in alle segmenten verbeterd (gemiddeld +19 %). De belangrijkste verbetering was voor de verdelers van lichte en zware bedrijfsvoertuigen die hun liquiditeitsratio met 26 % zagen stijgen.
De liquiditeitsratio blijft over de gehele periode ruim boven de 1, wat erop wijst dat merkverdelers gemiddeld ruimschoots aan hun kortetermijnverplichtingen kunnen voldoen. De liquiditeitsratio bedroeg gemiddeld 2,03 over de periode 2014-2018. Met een gemiddelde liquiditeitsratio van 2,06 bevindt het segment personenwagens zich in een betere liquiditeitspositie dan de multisegmentverdelers (1,86) en het segment lichte en zware bedrijfsvoertuigen (1,71).
Net als de schuldgraad doen de Vlaamse verdelers het beter dan de verdelers in andere regio's. In 2018 slaagden ze er het best in hun liquiditeitsratio te verhogen. Over de beschouwde periode had een Vlaamse verdeler een gemiddelde liquiditeitsratio van 2,14, een Waalse 1,84 en een Brusselse 1,77. De merkenverdelers hebben gemiddeld gezonde liquiditeitsratio's, ruim boven de 1 in alle drie de gewesten.
Een nieuwe indicator meet het aantal dagen voorraad en heeft tot doel de merkenverdelers bewuster te maken van deze relatief verborgen maar belangrijke parameter die, samen met het aantal dagen klanten- en leverancierskrediet, bepalend is voor het aantal dagen te financieren werkkapitaal. In 2018 steeg het aantal dagen in voorraad verder tot 72 dagen, 8 dagen meer dan in 2016 (+11 %).
Over alle segmenten heen is het aantal dagen in voorraad gestegen van 64 in 2016 tot 72 in 2018, wat aangeeft dat de merkenverdeler er een groter deel van zijn werkkapitaal aan moet besteden. De gemiddelde distributeur van lichte en zware bedrijfsvoertuigen zag de sterkste stijging (+17 %). Ook bij de personenwagenverdelers steeg het aantal dagen in voorraad, met 13 %. Enkel de multisegmentverdeler was in staat het aantal dagen in voorraad te verminderen, zij het slechts in 2017, want in 2018 zag dit segment de grootste stijging (+8 %).
In de periode 2016-2018 lag de mediaan op 68 dagen voorraad. Met 69 dagen voorraad wordt in het segment personenwagens in verhouding het meeste werkkapitaal aangewend. Voor de multisegmentverdelers en de verdelers van lichte en zware bedrijfsvoertuigen is dat respectievelijk 57 en 63.
Terwijl algemeen beschouwd het rendement van de autodistributiesector afneemt, laten sommige merken betere cijfers optekenen dan andere. Interessant om die verschillen eens in detail te bekijken.
In 2018 vallen de brutomarges van de gemiddelde verdeler van KIA en Volvo op. De brutomarges van de KIA-verdeler stijgen al een paar jaar op rij terwijl de Volvo-verdeler zijn brutomarge alweer ziet afbrokkelen, zij het in zeer beperkte mate in 2018. Bij de andere merken slaagde enkel JLR erin zijn marge te verhogen. De merken die het meest brutomarge inboetten waren Citroën (-1,1 punt), Audi (-0,8 punt) en Peugeot (-0,6 punt).
Bij de lichte en zware bedrijfsvoertuigen staat de gemiddelde Scania-verdeler aan de top en vervangt zo de MAN-verdeler die de afgelopen jaren systematisch bovenaan prijkte. Dit wordt enerzijds verklaard door de aanhoudende groei bij de Scania-verdelers (+1,3 punten) en anderzijds door de sterke daling bij MAN (-1,6 punten). De gemiddelde verdeler van de merken IVECO (+2,0 punten) en Volvo Trucks (+1,9 punten) noteerde de sterkste groei. Bij de andere merken blijft de groei beperkt tot 0,3 punt.
In het segment van de personenwagens was het voor sommige merken niet mogelijk een overzicht te geven van hun nettomarges bij gebrek aan gegevens om een betrouwbare schatting te kunnen maken. In 2018 bezette de gemiddelde verdeler van de merken Volvo, Renault en Mercedes de top drie, hoewel alleen het merk Renault zijn brutomarge wist te verhogen. De verdelers van de merken Volvo en Mercedes zagen hun nettomarge met respectievelijk 0,2 en 0,8 punten dalen. Bij de andere grote verliezers zien we Audi (-1,4 punt) en Citroën (-0,9 punt). Behalve Renault wisten slechts vier andere merken hun nettomarge op te vijzelen, namelijk JLR en de FCA-groep (+0,5 punten elk) en Toyota en Opel (+0,3 punten elk).
Net als bij de brutomarge zijn Scania en Man opnieuw de toonaangevende verdelers bij de lichte en zware bedrijfsvoertuigen voor de nettomarge. Volvo Trucks vervolledigt weer de top 3.
Wat betreft de rentabiliteit op eigen vermogen behalen vier merken een nettorendement van meer dan 10 %: Mercedes, Hyundai, Volvo en BMW-Mini. De eerste twee lieten de sterkste groei van de nettorentabiliteit zien. De gemiddelde KIA-verdeler en de gemiddelde verdeler van lichte personenwagens (brommobielen) ondervonden de grootste daling. Op mediaanbasis staan de merken met een groot dealernetwerk (Citroën, Ford en Opel) onderaan de ranglijst.
Voor lichte en zware bedrijfsvoertuigen onderscheidt de gemiddelde verdeler van Fuso zich duidelijk, met een rentabiliteit op het eigen vermogen van ongeveer 30 %. Het lage eigen vermogen (dat verderop in dat rapport tot uiting komt in een hoge schuldgraad) verklaart echter grotendeels het bereiken van een dergelijke hoge rentabiliteit. De verdelers van de merken Fuso en Scania kenden op mediaanbasis de sterkste groei van de nettorentabiliteit (een toename van meer dan 10 punten), met als verliezers Renault Trucks (-1,7 punten) en Mercedes (-1,0 punten).